Terapia i edukacja  »  Terapia i edukacja  »  Hortikuloterapia

„Medicus curat, natura sanat”

We współczesnym świecie coraz częściej zaczynamy powracać do natury, odkrywając na nowo jej wartości terapeutyczne dla naszego ciała i umysłu. Nie od dziś wiadomo o wpływie przyrody na rozwój i zdrowie człowieka. Już Hipokrates mawiał: „Medicus curat, natura sanat” ( lekarz leczy, natura uzdrawia). Do tych właśnie uzdrawiających mocy natury odwołują się przeżywające obecnie   na świecie swój intensywny rozwój, różne formy terapii oparte o kontakt z przyrodą. Należy do nich również hortikuloterapia czyli terapia ogrodem.
W naszym Ośrodku przy ul. Spadochroniarzy 1 w Krakowie, zawsze przywiązywaliśmy dużą wagę do doświadczeń dzieci zdobywanych w czasie tzw. „nauki w terenie”, podczas której dzieci uczą się obserwacji otoczenia i zjawisk przyrody.
Dzieci niesłyszące, dzieci ze spektrum autyzmu a szczególnie te z dodatkowymi niepełnosprawnościami mają ogromne trudności ze zrozumieniem zjawisk zachodzących w otaczającym ich świecie ze względu m.in.na problemy w porozumiewaniu się. Potrzebują specjalnych metod nauczania opartych na wielozmysłowym poznawaniu rzeczywistości.
Zdobywane przez uczniów tą drogą doświadczenia wykorzystujemy do rozwijania umiejętności porozumiewania się naszych wychowanków z osobami z ich bliskiego otoczenia. Obserwujemy ciekawość naszych uczniów podczas tego typu zajęć i korzyści jakie z nich wynoszą w postaci wzrostu motywacji do uczenia się. Metody nauczania oparte o aktywność uczniów w praktycznym działaniu i uczeniu się poprzez wielozmysłowe poznawanie otaczającego świata, mają także znaczenie terapeutyczne. Jest to bardzo ważne dla dzieci niepełnosprawnych. Przyczynia się bowiem do redukowania napięć emocjonalnych, które często wiążą się z niepełnosprawnością.
  Z naszych wieloletnich obserwacji i doświadczeń zrodził się pomysł opracowania innowacji pedagogicznej, wykorzystującej metodę hortikuloterapii dla wspomagania rozwoju naszych uczniów.

„Cebula w skrzynkach”

Bezpośrednim impulsem do narodzin tego pomysłu było …. posadzenie przez naszych  uczniów cebuli w skrzynkach. Dzieci przejawiały dużą radość i zainteresowanie podczas czynności związanych z sadzeniem, pielęgnacją,  zbiorem zielonych pędów cebuli i wykorzystaniem ich do samodzielnie robionych kanapek.
Aktywność, jaką te wydawałoby się  banalne czynności wyzwoliły w dzieciach, skłoniła nas do zagospodarowania pod uprawę roślin terenu między pawilonami naszej szkoły.
Założeniem innowacji jest, aby uczniowie- na miarę swoich możliwości- uczestniczyli wspólnie z nauczycielami we wszystkich czynnościach związanych z uprawą działki. Począwszy od planowania upraw, poprzez pielęgnację roślin, zbiór i wykorzystanie plonów.

„Powiedz mi, a zapomnę.  Pokaż mi , a zapamiętam. Pozwól mi zrobić, a zrozumiem”. (Konfucjusz)

Mamy nadzieję że zajęcia związane z uprawą  szkolnego ogródka okażą się skutecznym sposobem wspierającym rozwój naszych uczniów. Począwszy od stymulacji zmysłów, poprzez rozwój sprawności motorycznych, komunikacyjnych (werbalnych i niewerbalnych), oraz przyrodniczych i matematycznych.
Sądzimy, że korzystnie wpłyną na wygaszanie negatywnych emocji i rozładowanie napięć emocjonalnych związanych z niepełnosprawnością.
Nasze założenia opieramy na sprawdzonych w pedagogice zasadach bazujących na praktycznym działaniu dziecka wspieranego przez nauczyciela. Wiedza zdobyta w praktyce jest najbardziej trwała. Wiedzieli o tym starożytni (jak cytowany Konfucjusz), a także twórcy skutecznych systemów pedagogicznych ( np. M. Montessorii), których idee pedagogiczne przeżywają  swój renesans. W tym kontekście hortikuloterapia staje się obecnie cenionym sposobem terapii i wspierania rozwoju dzieci (a także dorosłych) z różnymi niepełnosprawnościami.